آخرین مطالب
امکانات وب
عدم تعادل تاریخی در رشته علوم‌سیاسی در ایراندر میانه علم و ایدئولوژی روزنامه ایران 14اسفند 96 ص15
دکتر داود فیرحی
استاد علوم‌سیاسی دانشگاه تهران
دانش سیاسی در ایران «ایرانی» است. علوم سیاسی، نخستین شاخه از علوم انسانی جدید است که در ایران و در سال 1317ق. چند سالی قبل از مشروطه به فرمان مظفرالدین‌شاه قاجار در تهران تأسیس شد. اما علوم‌سیاسی در ایران، با وجود اهمیت اولیه‌ای که داشت با دو مشکل اساسی مواجه شد؛ 1. فشار ایدئولوژی دولت‌ها و غلبه اقتضائات ایدئولوژی بر سویه‌های علمی در تدوین سرفصل‌ها و واحدهای درسی 2. اشغال پست‌ها و مشاغل سازمانی مختص این رشته توسط مهندسان و پزشکان و دیگر افرادی که آموزش تخصصی در این حوزه از دولت مدرن ندارند. طبیعی است که این دو مشکل از مهم‌ترین عوامل بی‌قراری و عدم تعادل تاریخی در رشته علوم‌سیاسی در ایران است.
علوم‌سیاسی در ایران، تاکنون سه دوره «مشروطه»، «پهلوی» و «جمهوری‌اسلامی» را طی کرده که «ایدئولوژی» نقطه مشترک میان همه آنها بوده است. ما مدت‌هاست که در معرض آسیب ایدئولوژیک شدن دین و علم قرار گرفته‌ایم.
«رشته سیاسی» را در قدیم ذیل عرف قرار می‌دادند و بعد از دهه ۲۰ وارد علم شد. «دین» وجهی از حیات بشر در حوزه خود و در میان ادیان است. حالا دین به حوزه‌های فرادین کشیده شده و نوعی همه‌گیری و فراگیری در آن اتفاق افتاده است. «فقه» یک دانش هنجاری و دنبال تولید حکم است و به‌دنبال چیستی اشیا نیست. متفکران فقه سنتی و کلاسیک ما بر این باور بودند که «موضوع‌شناسی» وظیفه سازمانی ما نیست و اگر فقیهی بر موضوع‌شناسی تمرکز می‌کند کار اضافه‌ای می‌کند. امام خمینی(ره) گفته‌اند اگر بین «مجتهد» و «مقلد» اختلاف باشد میزان قضاوت، عرف است. این بحث از قبل وجود داشت اما وقتی فضا ایدئولوژیک شد فکر کردند باید دین در همه حوزه‌ها دخالت کند.
باید توضیح دهیم که این دانش چطور داوری می‌کند. باید توضیح دهیم دولت مدرن چیست. من مؤسس مجله باقرالعلوم هستم و می‌دانم هدف دانشگاه باقرالعلوم «اسلامی‌سازی علم سیاست» نبود بلکه هدفش این بود که این دو علم، با هم آشنا شوند. این دانشگاه به‌دنبال هیأت علمی نبود بلکه می‌‌خواست مشهورترین استادان کشور را دعوت کند.
اما «اسلامی‌سازی علم» ایده متأخری است که در ابتدای دانشگاه تهران مبنا بود که دروس دانشگاهی در کنار دروس حوزه قرار گیرد. مرحوم موسوی اردبیلی هم دانشگاه مفید را تشویق کردند همین کار را انجام دهد. در واقع، ایده «اسلامی‌سازی» با «خوانش طلبه‌ها از علم سیاست» دو ایده متفاوت است.
اسلامی‌سازی پروژه دیگری است که به قول پزشک‌ها دنبال تغییر دی.ان.ای علوم است. «آموختن همزمان دروس جدید و قدیم» و «اسلامی‌سازی دروس جدید» را باید از هم جدا کرد.
شیمی سبز...دانش سیاسی در ایران «ایرانی» است. علوم سیاسی، نخستین شاخه از علوم انسانی جدید است که در ایران و در سال 1317ق. چند سالی قبل از مشروطه به فرمان مظفرالدین‌شاه قاجار در تهران تأسیس شد. اما علوم‌سیاسی در ایران، با وجود اهمیت اولیه‌ای که داشت با دو مشکل اساسی مواجه شد؛ 1. فشار ایدئولوژی دولت‌ها و غلبه اقتضائات ایدئولوژی بر سویه‌های علمی در تدوین سرفصل‌ها و واحدهای درسی 2. اشغال پست‌ها و مشاغل سازمانی مختص این رشته توسط مهندسان و پزشکان و دیگر افرادی که آموزش تخصصی در این حوزه از دولت مدرن ندارند. طبیعی است که این دو مشکل از مهم‌ترین عوامل بی‌قراری و عدم تعادل تاریخی در رشته علوم‌سیاسی در ایران است.
علوم‌سیاسی در ایران، تاکنون سه دوره «مشروطه»، «پهلوی» و «جمهوری‌اسلامی» را طی کرده که «ایدئولوژی» نقطه مشترک میان همه آنها بوده است. ما مدت‌هاست که در معرض آسیب ایدئولوژیک شدن دین و علم قرار گرفته‌ایم.
«رشته سیاسی» را در قدیم ذیل عرف قرار می‌دادند و بعد از دهه ۲۰ وارد علم شد. «دین» وجهی از حیات بشر در حوزه خود و در میان ادیان است. حالا دین به حوزه‌های فرادین کشیده شده و نوعی همه‌گیری و فراگیری در آن اتفاق افتاده است. «فقه» یک دانش هنجاری و دنبال تولید حکم است و به‌دنبال چیستی اشیا نیست. متفکران فقه سنتی و کلاسیک ما بر این باور بودند که «موضوع‌شناسی» وظیفه سازمانی ما نیست و اگر فقیهی بر موضوع‌شناسی تمرکز می‌کند کار اضافه‌ای می‌کند. امام خمینی(ره) گفته‌اند اگر بین «مجتهد» و «مقلد» اختلاف باشد میزان قضاوت، عرف است. این بحث از قبل وجود داشت اما وقتی فضا ایدئولوژیک شد فکر کردند باید دین در همه حوزه‌ها دخالت کند.
باید توضیح دهیم که این دانش چطور داوری می‌کند. باید توضیح دهیم دولت مدرن چیست. من مؤسس مجله باقرالعلوم هستم و می‌دانم هدف دانشگاه باقرالعلوم «اسلامی‌سازی علم سیاست» نبود بلکه هدفش این بود که این دو علم، با هم آشنا شوند. این دانشگاه به‌دنبال هیأت علمی نبود بلکه می‌‌خواست مشهورترین استادان کشور را دعوت کند.
اما «اسلامی‌سازی علم» ایده متأخری است که در ابتدای دانشگاه تهران مبنا بود که دروس دانشگاهی در کنار دروس حوزه قرار گیرد. مرحوم موسوی اردبیلی هم دانشگاه مفید را تشویق کردند همین کار را انجام دهد. در واقع، ایده «اسلامی‌سازی» با «خوانش طلبه‌ها از علم سیاست» دو ایده متفاوت است.
اسلامی‌سازی پروژه دیگری است که به قول پزشک‌ها دنبال تغییر دی.ان.ای علوم است. «آموختن همزمان دروس جدید و قدیم» و «اسلامی‌سازی دروس جدید» را باید از هم جدا کرد.
ما را در سایت شیمی سبز دنبال می کنید
برچسب : نویسنده : chemraha بازدید : 168